Prostat Kanseri
Prof. Dr. Burak Turna
Prostat Kanseri
Prostat kanseri, erkeklerde en sık görülen kanser türlerinden biridir ve genellikle yavaş ilerler. Dünya genelinde her 8 erkekten 1’i yaşamı boyunca prostat kanseri tanısı almaktadır. Türkiye’de de giderek artan tarama programları sayesinde erken teşhis edilen vakaların sayısı artmaktadır.
Prostat Kanserinin Görülme Sıklığı ve Risk Faktörleri
Yaş: 50 yaş üzerindeki erkeklerde risk artar. 65 yaş üstü erkeklerde en sık teşhis edilen kanser türüdür.
Genetik Yatkınlık: Ailede prostat kanseri öyküsü olan erkeklerde risk 2 ila 3 kat daha fazladır.
Irksal Faktörler: Afro-Amerikan erkeklerde prostat kanseri daha agresif seyredebilir.
Yaşam Tarzı: Sağlıksız beslenme, obezite ve fiziksel aktivite eksikliği riski artırabilir.
Hormonlar: Testosteron seviyelerindeki dengesizlikler prostat kanseri gelişimine katkıda bulunabilir.
Prostat Kanseri Belirtileri Nelerdir?
Erken evrede belirti vermeyen prostat kanseri, ilerledikçe şu semptomlara yol açabilir:
- İdrar yapmada zorlanma veya idrar akışında zayıflama
- Sık idrara çıkma, özellikle geceleri
- İdrarın kesik kesik gelmesi veya tam boşaltamama hissi
- İdrarda veya menide kan görülmesi
- Kasık bölgesinde, belde veya kalçada ağrı
- İlerlemiş evrelerde kemik metastazına bağlı ağrılar
Bu belirtiler, iyi huylu prostat büyümesi (BPH) veya enfeksiyonlarla da ilişkili olabilir. Kesin tanı için üroloji uzmanına başvurulmalıdır.
Prostat Kanseri Tanısı Nasıl Konur?
Prostat kanseri erken teşhis edilirse tedavi başarısı oldukça yüksektir. Günümüzde kullanılan tanı yöntemleri:
PSA Testi: Kandaki prostat spesifik antijen (PSA) seviyesinin ölçülmesi
Rektal Muayene: Prostat dokusundaki anormalliklerin fiziksel olarak değerlendirilmesi
Multiparametrik Prostat MR (mpMRI): Kanserin konumunu ve yayılımını gösteren ileri görüntüleme yöntemi
Prostat Biyopsisi: Şüpheli alanlardan doku örnekleri alınarak patolojik inceleme yapılması
Prostat Kanseri Tedavi Seçenekleri
Prostat kanseri tedavisinde *hastalığın evresi, agresifliği ve hastanın genel sağlık durumu* dikkate alınarak kişiye özel bir tedavi planı oluşturulur.
1. Robotik Cerrahi ile Prostat Kanseri Ameliyatı
Da Vinci robotik cerrahi sistemi kullanılarak gerçekleştirilen Robotik Radikal Prostatektomi, özellikle organla sınırlı prostat kanseri hastalarında en etkili cerrahi yöntemlerden biridir.
Avantajları:
– Minimal invaziv tekniklerle daha az kanama ve daha küçük kesiler
– Hızlı iyileşme süreci ve hastanede daha kısa kalış süresi
– İdrar kontrolü ve cinsel fonksiyonların daha iyi korunma ihtimali
2. Radyoterapi (Işın Tedavisi)
Radyoterapi, ameliyat edilemeyen hastalar veya cerrahi istemeyen hastalar için bir alternatiftir. En yaygın kullanılan teknikler:
– IMRT (Yoğunluk Ayarlı Radyoterapi): Sağlıklı dokulara daha az zarar vererek tümörü hedef alır.
– Brakiterapi: Prostat içerisine radyoaktif tohumlar yerleştirilerek yapılan lokal bir ışın tedavisidir.
3. Fokal Tedavi (HIFU ve Diğerleri)
Günümüzde erken evre prostat kanseri tedavisinde giderek popülerleşen fokal tedaviler, yalnızca kanserli bölgeyi hedef alarak sağlıklı prostat dokusunu korumaya odaklanır.
– HIFU (Yüksek Yoğunluklu Odaklanmış Ultrason):
– Yüksek frekanslı ses dalgaları ile kanserli hücreleri ısıtarak yok eder.
– Cerrahi veya radyoterapi sonrası nüks eden hastalarda da kullanılabilir.
– Minimal yan etkiler ve hızlı iyileşme süreci sunar.
– Kriyoterapi:
– Kanserli bölgeyi dondurarak hücre ölümüne neden olur.
– Alternatif bir fokal tedavi seçeneğidir.
Fokal tedaviler, erken evre, düşük riskli prostat kanseri hastalarında önerilmektedir ve hastalığın ilerleme riski düşükse aktif izleme yerine bir seçenek olabilir.
4. Hormon Tedavisi (Androjen Baskılama Tedavisi)
Testosteron, prostat kanseri hücrelerinin büyümesine katkıda bulunduğu için hormon seviyelerini düşüren tedaviler uygulanır.
Geleneksel Hormon Tedavileri:
– LHRH Analogları (Leuprolid, Goserelin, Triptorelin): Testosteron üretimini baskılar.
– Antiandrojenler (Bikalutamid, Flutamid): Testosteronun prostat hücrelerine bağlanmasını engeller.
İkinci Nesil Hormon Tedavileri: (Yeni nesil androjen baskılayıcı tedaviler)
– Enzalutamid: Testosteronun hücre içindeki etkisini tamamen bloke eder.
– Abirateron: Testosteron üretimini hem testislerde hem de böbreküstü bezlerinde durdurarak tümör büyümesini baskılar.
Enzalutamid ve Abirateron, özellikle hormona dirençli veya metastatik prostat kanseri hastalarında etkili bulunmuş ve yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır.
5. Aktif İzlem (Active Surveillance)
Düşük riskli hastalar için gereksiz tedavi uygulamalarını önlemek amacıyla düzenli PSA testleri ve prostat biyopsileri ile hastalık takip edilir.
6. Kemoterapi ve İmmünoterapi
– Kemoterapi: İleri evre prostat kanserinde kullanılır. (Örn: Docetaxel, Cabazitaxel)
– İmmünoterapi: Bağışıklık sistemini kanser hücrelerine karşı daha etkili hale getirir.
Prostat Kanserinden Korunma Yolları
– Düzenli egzersiz yapın.
– Sebze, meyve ve Omega-3 içeren besinleri tüketin.
– İşlenmiş gıdalardan kaçının, sağlıklı protein kaynakları tercih edin.
– Sigara ve alkol kullanımını sınırlandırın.
– Düzenli üroloji kontrollerinizi ihmal etmeyin.
Bugün hayatta isem,bunu prof.dr.Burak Turna'ya borçluyum. Kötü huylu prostat kanseri tedavime başından beri özverili uğraşıyla bana yön verdi. Hekimden öte bir dost,bir arkadaş gibi hastalığımın tedavisinde hep yanımda oldu. iyi ki,yolum onunla keşişti. Teşekkürler Burak hocam.
B.T.